İlçemiz Gülağacın Tarihi

Gülağaç ilçesi 1990 yılında merkezi Ağaçlı kasabası olmak ve Ağaçlı Belediyesinin adı Gülağaç olarak değiştirilerek Aksaray iline bağlı olarak kurulmuştur. İlçenin ilk Kaymakamı Ali YÜKSEL 23 Temmuz 1991 tarihinde göreve başlamış 16 Ağustos 1991 de yapılan kuruluş töreni ile ilçe teşkilat faaliyetine başlamıştır.

Bölgede Gülpınar civarında Hitit’lerden kalma eserler bölgenin ne kadar eski bir yerleşim yeri olduğu hakkında bilgi vermektedir. Bekarlar kasabasındaki Şeyh Tur Hasan Dedenin halifesine ait olan Kara Abdal türbesi(Bekar Sultan Türbesi) ve bölgenin Sultan II. Keykavus hükümdarlığı altında bulunduğu iddiası 12.YY. ın sonundan itibaren bölgenin Türk İslam kültürü hakimiyetinde olduğunu göstermektedir.

Kızılkaya köyü hudutları içinde olan Aşıklı Hüyükde, Mamasun Barajı nedeniyle yapılan ve halen devam eden kazılarda ve Çatalsu Köyü Güvercin Kayası kazılarında elde edilen bilgi ve bulgularla , yörede, M.Ö. 8000'lerden günümüze yerleşik insan topluluklarının yaşadığı tespit edilmiştir. Diğer bir değişle, orta Anadolunun en eski yerleşim bölgesi ve en eski köyü, İlçemiz sınırları içerisinde yer almaktadır.

Gülağaç İç Anadolu bölgesinin orta kısmında, doğusunda Niğde ve Nevşehir il hudutları, Güneyinde Güzelyurt ve batısında Aksaray merkez ilçe hudutlarıyla sınırlandırılmıştır. İlçe merkezinin nüfusu yaklaşık 5.000, rakımı 1170 dir.

Gülağaç’a bağlı 5 kasaba, 8 köy bulunmaktadır. İlçenin ekonomisi tarıma (kabak çekirdeği, pancar, patates, tahıllar) dayalı olmakla birlikte yaz döneminde gurbetçilerimizin izne gelmesi ilçeye hareket getirmektedir. Aksaray civarı Osmanlının son zamanında, Niğde Vilayet sancağına bağlı iken 1920 yılında tekrar müstakil sancak olmuştur. 1924 yılında vilayetler kurulurken de adı Aksaray vilayeti olarak değişen ilimiz,1933 yılında vilayetlikten alınarak Niğde iline bağlı bir ilçe haline getirilince, İlçemiz Gülağaç’da bu ilçeye bağlı bir köy durumunda idi 1957 yılında kasaba olan, İlçemizin o zamanki adı AĞAÇLI kasabasıdır. İlimiz Aksaray 15/06/1989 tarih ve 3578 sayılı yasa ile İl statüsüne kavuşunca Ağaçlı kasabası da aynı tarihte ilçe olan Güzelyurt’a bağlanmıştır.

İlçemiz Gülağaç 09/05/1990 tarih ve 3644 sayılı yasa ile merkezi Ağaçlı kasabası adı Gülağaç olarak değiştirilerek İlçe statüsüne kavuşmuştur. Başlangıçta İlçemize bağlı 3 kasaba ve 8 köy bulunmakta iken 1996 yılında Niğde ilinden ayrılıp İlçemize bağlanan Sofular ve Bekarlar Kasabaları ile Kasaba sayısı 5‘e çıkmıştır.

        İlçenin Coğrafi Yapısı

Gülağaç İlçesi, İç Anadolu bölgesinin orta kesiminde Kızılırmak'ın güneyinde bulunan plato üzerinde bulunmaktadır. Rakım’ı 1.175 m.dir. Kuzey ve Batısında İlimiz Aksaray, Doğusunda Nevşehir İline Bağlı Derinkuyu ve Kuzey doğusunda Acıgöl İlçeleri ve Güneyinde Aksaray’a bağlı Güzelyurt İlçeleri ile komşudur.

Gülağaç İlçesinin, yüzey şekilleri bakımından II. Jeolojik zamanda teşekkül etmiş yöre yanar dağlarının (Hasan Dağı) kızgın küllerinin soğuması sonucunda oluşan yumuşak kayalardan meydana gelen ufak dağlar ile bunlar arasında serpilmiş ovalardan oluştuğu görülmektedir. En önemli yükseltisi Bekarlar kasabası yakınlarındaki 1712 m. İle Nenezi dağıdır.

Yapılan çeşitli iklim tasniflerine göre, Gülağaç İlçesi orta iklimler kuşağında olup, soğuk yarı kara iklim tipine sahiptir. Yazlar sıcak ve kurak kışlar soğuk ve az yağışlı, kış aylarında genellikle kar şeklindedir.

İlçe geneli, bozkır dediğimiz ilkbaharda yeşeren yazın kuruyan otsu bitkilerle kaplı olup, akarsu çevrelerinde zamana göre yöre iklimine uygun ekonomik değeri olmayan söğüt, kavak ve çeşitli meyve ağaçları ve çalı tipi küçük ağaçlar yetişmektedir. İlçe arazisi içerisinde doğup Mamasun barajına dökülen karasu çayı adında akarsu olup, düzensiz debiye sahip yazları genelde kuruyan küçük dereler bulunmaktadır. Ayrıca; İlçemizin doğusundan geçen karasu çayına karışan akarsu boyunca bir adet doğal gölet vardır..
      İlçenin Sosyal Durumu
İlçemiz ve bağlı Kasaba ve köylerinde yerleşim alanlarında genellikle tek katlı taş ve bazen de iki ve üç katlı yapılar kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda ve özellikle İlçe olduktan sonra, çok katlı betonarme binalar yapılmaktadır. Bunun yanında Devlet-Belediye-Vatandaş katkılarıyla yapılan ve halen Resmi dairelerin kullandığı binalarda betonarme olarak yapılmıştır. Binaların bazılarının alt katları, dükkân, depo ve garaj olara da değerlendirilmektedir. Binalar genellikle sobalı olup, yeni yeni kaloriferli binalarda yapılmaktadır. Konut sorunu çok az seviyededir. İlçe ve kasaba merkezlerinde Belediye İmar Planı yapılmış olup, binalar ruhsatlı olarak yaptırılmaktadır.

İlçe Merkezi ile kasaba ve köyleri arasındaki ilişkiler gayet iyidir. Halk gelenek ve göreneklerine oldukça bağlıdır. Düğün merasimleri ile dini ve milli bayram kutlamaları bir hayli görkemlidir. Ananevi, düğün yemekleri verilir, kına gecesi gelin alma merasimleri düzenlenir. Düğün sahibine komşuları da maddi ve manevi katkılarda bulunurlar. Misafirler en güzel şekilde ağırlanırlar. İlçe Merkezinde 1 adet yerel radyo mevcut olup, 30 km. çapında bir alana yayın yapmaktadır. TV yayınları normal olarak izlenmektedir. İlçe merkezi ile Saratlı kasabasında Halk Kütüphanesi mevcut olup, genelde öğrenciler yararlanmaktadır. Halkın okuma alışkanlığı yoktur. Sportif faaliyet olarak ara sıra amatör takımlar arasında müsabakalar düzenlenmektedir.

İlçe halkı genellikle tarım ve tarıma dayalı işlerle uğraşmaktadır. Tarımsal ürünler olarak Pancar, Patates, Buğday, Arpa, vb. ürünler yetiştirilmektedir. Bu alanda, İlçe halkı erkek kadın ayrımı olmaksızın birlikte iş hayatına katılmaktadırlar. İlçe halkı Tarımsal çalışmaların yanında Ticaret ile de uğraşmaktadır.

İlçe genelinde işsizlik oranı oldukça yüksektir. Bunun nedeni de ticaret, hizmet, sanayi ve inşaat sektörünün çok az gelişmesindendir. Bu nedenle İlçe halkının çalışabilir kişilerinin bir çoğu başta Aksaray olmak üzere, yurdumuzun büyük kentlerine gitmekte, bir kısmı da yabancı ülkelere gitmektedir.

İlçemiz çalışma ve iş hayatında Tarımın önemi büyüktür. Bu amaçla İlçemizde Teşkilatı bulunan Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Teşkilatı ile Merkez İlçe ve Demirci, Gülpınar kasabalarında birer adet Tarım Kredi Kooperatifi, İlçemiz halkına hizmet vermektedir. Bunlar Tarım ve Hayvancılığın gelişmesi ve üretimin artması işsizliğin düşürülmesi için gerekli çalışmaları yapmaktadırlar. İlçe halkı aynı zamanda başta T.C. Ziraat Bankası olmak üzere banklardan da Tarım ve Hayvancılık ile diğer sektörlerde iş kurmak üzere Krediler alabilmektedirler. İlçe genelinde %20 oranında yurtdışında çalışan bulunmaktadır. Bunların ilçemiz ekonomisine katkısı oldukça büyük olup, yılın belirli aylarında yaptırdıkları ev ve işyerlerinin inşaatında, İlçemizdeki işsizliğin azalmasına katkıda bulunmaktadır..
    İlçenin Ekonomik Durumu
İlçemizde, Ekonomi genelde eskiden olduğu gibi yine tarım ve hayvancılık ile inşaat işçiligi ve yurtdışında çalışanların İlçemize kazandırdığı dövize dayanmaktadır. İlçe Merkezinde 1, Demirci kasabasında 1 ve Gülpınar kasabasında da 1 adet olmak üzere toplam 3 adet Tarım Kredi Kooperatifi bulunmaktadır. Bu Kooperatifler, İlçemiz çiftçilerinin Gübre, Tarım alet ve araçlarının yanısıra tohumluklarını temin etmekte, gerekirse çiftçileri düşük faizli kredi ile de desteklemektedir. İlçemizde T.C. Ziraat Bankasının şubesi bulunmaktadır. 
       Tarım ve Hayvancılık
İlçemizde en fazla; Buğday, Arpa, Nohut, Fasulye, Patates ve Şeker Pancarı yetiştirilmektedir. Diğer bitkilerin ise ekonomik değeri olmayıp daha çok halkın kendi ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda yetiştirilmektedir. Tarımda dekar başına alınan ürün miktarı düşüktür. Son zamanlarda alınan tedbirler ve gübreleme gibi çalışmalarla bu miktar yükselmektedir. İlçemizde Hayvancılıkta yapılmakta olup, genellikle kendi et ve süt ihtiyaçlarını temin etmek için küçükbaş hayvan yetiştirilmekle beraber az miktarda ticari amaçla büyükbaş hayvan yetiştirilmektedir. Bunlardan elde edilen süt, peynir fabrikalarına satılmaktadır. Ancak bununda fazla bir ekonomik değeri yoktur.

Gülağaç İlçesinin yüzölçümü 529.170 dekar olup, bunun 303.539 dekarı tarım arazisidir. Tarım arazilerinin 271.219 dekarı kıraç, 32.320 dekarlık kısmı sulu tarım arazisidir. Sulu tarım her geçen gün daha da önem kazanmaktadır. Şahıslar kendi imkânlarıyla tarlalarının başlarına sondaj vurdurmak suretiyle kıraç olan tarım arazilerini sulu tarım arazisine çevirmektedir. Sulu Tarımda üründeki verim artışı %100 oranını bulmuştur. Ayrıca bölgemizde kıraç tarım arazilerinde Nadas uygulaması söz konusu iken, sulu tarıma yönelme neticesinde nadas alanlarında azalma olmuştur. Halkın daha önceden birkaç ürün ektiği halde, sulu tarımın önemini kavramasından sonra ürün çeşidi artmıştır. Sulama neticesinde hayvancılığın gelişmesine etki etmesi halkın hayvan yemi çeşitlerine ilgi duymasına neden olmuştur. İlçemizde sulama amacı ile yapılan beton kanalın uzunluğu tahminen 37. 000. m. Toprak kanalın uzunluğu ise 130.000. m.'yi bulmaktadır. Bu kanallar ana kanal ile tali kanallardan teşekkül etmiştir. İlçemizde toprak kanalla yapılan sulama nedeniyle su kaybı oranı oldukça yüksek olup buda sulu tarımı zorlaştırmaktadır. SANAYİ İlçemizde Sanayi fazla gelişmemiştir. Bunun nedeni ise İlçe dahilinde fabrika, İnşaat, Tabii Madenler bulunmamasındandır. Az sayıdaki işyerinde oto tamiri, bakımı yapılmaktadır. Bu alanda faaliyet gösteren 30' a yakın atölye İlçe merkezi ve kasabalarında bulunmaktadır.  
             Hizmetler

İlçemizde hizmet sektörü fazla gelişmemiş olup, az sayıdaki Taşıma şirketleri sadece yolcu taşıma hizmeti vermektedir. Bu da İlçe merkezinden İl merkezine yapılmaktadır. İlçemizde turist çekecek önemli bir tarihi ve turizm potansiyeli mevcuttur, ancak tanıtıma ve alt yapı çalışmasına ihtiyaç vardır.